Luận văn cũng giống như một bài báo cáo thể hiện toàn bộ quá trình học tập của một sinh viên, thạc sĩ... Tuy nhiên, cách thể hiện một luận văn phải đúng chuẩn và có nguyên tắc.

Luận văn cũng giống như một bài báo cáo thể hiện toàn bộ quá trình học tập của một sinh viên, thạc sĩ... Tuy nhiên, cách thể hiện một luận văn phải đúng chuẩn và có nguyên tắc. Những kiến thức trong luận văn thường mang tính chiều sâu của kiến thức và có thể tham khảo để áp dụng vào thực tế. Vì vậy, khi nhắc đến luận văn khoa học, ắt hẳn nhiều ngườicũng hiểu được mức độ chiều sâu của nó trong lý thuyết và thực tế. 

Trong trường đại học, nhiệm vụ chủ yếu mà các sinh viên, thạc sĩ phải là đó là luận văn khoa học. Luận văn khoa học chính là nghiên cứu, khảo sát về một vấn đề khoa học hoặccông nghệ theo chiều sâu có kèm cả tính thực tiễn. Mục đích cuối cùng của luận văn khoa học đó là :

- Giúp sinh viên, thạc sĩ rèn luyện phương pháp và kỹ năng nghiên cứu, tìm hiểu khoa học.

- Thực nghiệm và đưa ra kết quả dựa trên toàn bộ kiến thức đã học hoặc một công nghệ, một vấn đề khoa học.

- Là kết quả để xem xét quá trình học tập, nghiên cứu của sinh viên, thạc sĩ để đưa ra quyết định xét tốt nghiệp của sinh viên hay thạc sĩ.

Bây giờ, chúng ta sẽ đi xem xét các loại luận văn khoa học cũng như bố cục của luận văn khoa học.

Các loại luận văn khoa học :

- Tiểu luận môn học, Thu hoạch thực tập : đây là báo cáo về một vấn đề của một môn đã học hoặc một vấn đề thực tế có liên quan đến kiến thức đã học. Mục đích của loại luận văn khoa học này là để rút ra kết luận, đưa ra ý kiến hoặc đề xuất giải pháp để thực hiện hay cải tiến những vấn đề còn tồn tại. Thông thường, loại luận văn khoa học này sẽ có độ dài khoảng 30 trang.

-  Khoá luận tốt nghiệp hay Đồ án tốt nghiệp : Đây là luận văn có quy mô lớn hơn loại tiểu luận. Nó thể hiện sự  chuyên khảo mang tính chất tổng hợp, thể nghiệm kết quả sau một khoá đào tạo đại học trong các lĩnh vực như : khoa học xã hội và nhân văn, khoa học kỹ thuật. Với luận văn khoa học này, các sinh viên, thạc sĩ sẽ được chấm điểm hoặc bảo vệ. Sẽ có một hội đồng để phản biện các luận điểm khoa học các sinh viên, thạc sĩ nêu ra trong luận văn khoa học. Khi bảo vệ thành công, các sinh viên, thạc sĩ sẽ đủ điều kiện để lấy bằng cử nhân hoặc kỹ sư. Và thông thường, luận văn khoa học này sẽ có độ dài khoảng 80 trang.

-  Luận văn Thạc sĩ : Là loại luận văn khoa học dành cho các bạn sinh viên đã tốt nghiệp và đủ điều kiện để tham gia bảo vệ luận văn thạc sĩ. Đây là chuyên khảo sâu về một vấn đề khoa học, công nghệ, kỹ thuật hoặc quản lý cụ thể. Luận văn khoa học này chứng minh các cử nhân, kĩ sư đã có đầy đủ kiến thức đã học, nắm được phương pháp nghiên cứu và có kỹ năng thực hành về vấn đề nghiên cứu. Và về độ dài của loại luận văn này, thông thường là khoảng 100 trang. Mức độ và độ chuyên sâu của đề tài luận văn thạc sĩ mang tính thức tiễn và ứng dụng nhiều hơn.

Như vậy, mục đích chính của luận văn khoa học đó là học tập, rèn luyện và phản ánh kết quả học tập. Đồng thời đây cũng là một công trình nghiên cứu khoa học, thể hiện lao động khoa học nghiêm túc, độc lập, sự tìm tòi, sáng tạo của các sinh viên, cử nhân, kĩ sư, thạc sĩ. Luận văn khoa học chính là một công trình khoa học nên đòi hỏi phải được thực hiện nghiêm túc và phải đạt yêu cầu: luận văn phải có ý nghĩa khoa học, ý nghĩa thực tiễn, các số liệu và các nguồn trích dẫn  phải chính xác và đáng tin cậy. Không những thế văn phong phải mạch lạc, chuẩn xác; được trình bày đúng quy định và thể hiện người viết có phương pháp nghiên cứu một cách bài bản và đúng nguyên tắc.

Ở phần 2 của Phương pháp viết luận văn khoa học một cách hoàn chỉnh, chúng ta sẽ đi một cách chi tiết về bố cục của một luận văn khoa học.